Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Steven Runciman, 


Η Άλωση της Πόλης -1453, 

εκδόσεις Παπαδήμα, 2005


Το απόγευμα της Δευτέρας, 28 Μαΐου, ήταν καθαρό και λαμπερό. Καθώς ο ήλιος άρχισε να δύει προς το δυτικό ορίζοντα, έλαμπε κατ’ ευθείαν επάνω στα πρόσωπα των υπερασπιστών στα τείχη, σχεδόν τυφλώνοντάς τους. Αυτή ήταν η ώρα που ξεκίνησε η δραστηριότητα στο τουρκικό στρατόπεδο. Άνδρες παρουσιάστηκαν κατά χιλιάδες για να ολοκληρώσουν το παραγέμισμα της τάφρου, ενώ άλλοι έφερναν κανόνια και πολεμικές μηχανές. Λίγο μετά τη δύση ο ουρανός συννέφιασε και έπεσε μια ραγδαία βροχή. Αλλά οι εργασίες συνεχίστηκαν χωρίς διακοπή, και οι Χριστιανοί δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτε για να τις σταματήσουν. Περίπου στις μιάμιση το πρωί ο σουλτάνος έκρινε ότι όλα ήταν έτοιμα και έδωσε τη διαταγή για την επίθεση.

Ο ξαφνικός θόρυβος ήταν τρομακτικός. Σε όλη την έκταση της γραμμής των τειχών οι Τούρκοι όρμησαν στην επίθεση, βγάζοντας τις πολεμικές κραυγές τους, ενώ τους παρότρυναν τύμπανα, σάλπιγγες και φλογέρες. Τα χριστιανικά στρατεύματα περίμεναν σιωπηλά, όταν όμως οι φρουροί στους πύργους έδωσαν το σύνθημα του συναγερμού, οι εκκλησίες κοντά στα τείχη άρχισαν να κτυπούν τις καμπάνες τους, και η μία εκκλησία μετά την άλλη στην πόλη μετέδιδε τον ήχο του συναγερμού, μέχρις ότου σήμαινε κάθε καμπαναριό. Τρία μίλια πιο μακριά, στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας, οι πιστοί ήξεραν ότι η μάχη είχε αρχίσει. Κάθε άνδρας σε μάχιμη ηλικία επέστρεψε στη θέση του, και οι γυναίκες, μεταξύ τους και μοναχές, έσπευσαν στα τείχη για να βοηθήσουν στη μεταφορά λίθων και δοκαριών για την ενίσχυση των αμυντικών έργων, καθώς και κουβάδων με νερό για να φρεσκαριστούν οι υπερασπιστές. Οι γέροι και τα παιδιά βγήκαν από τα σπίτια τους και συνωστίστηκαν μέσα στις εκκλησίες, πιστεύοντας ότι οι άγιοι και οι άγγελοι θα τους προστάτευαν. Μερικοί πήγαν στις ενοριακές τους εκκλησίες, άλλοι στην ψηλή εκκλησία της Αγίας Θεοδοσίας, κοντά στον Κεράτιο. Την Τρίτη ήταν η γιορτή της, και το κτίριο ήταν διακοσμημένο με τριαντάφυλλα που είχαν περισυλλεγεί από τους κήπους και τους φράχτες. Σίγουρα εκείνη δεν θα εγκατέλειπε τους πιστούς της. Άλλοι επέστρεψαν στη μεγάλη μητρόπολη, ενθυμούμενοι μια παλιά προφητεία που έλεγε ότι, μολονότι οι άπιστοι μπορεί να έμπαιναν μέσα στην πόλη μέχρι το ιερό κτίριο, εκεί θα εμφανιζόταν ένας Άγγελος Κυρίου και θα τους απωθούσε με την αστραφτερή ρομφαία του μέχρι τον όλεθρό τους. Σε όλη τη διάρκεια των σκοτεινών ωρών πριν από την αυγή τα εκκλησιάσματα περίμεναν και προσεύχονταν.

Στα τείχη δεν υπήρχε χρόνος για προσευχές. Ο σουλτάνος είχε προετοιμάσει τα σχέδιά του με προσοχή. Παρά τα αλαζονικά λόγια του προς το στρατό του, η εμπειρία του τού είχε δείξει να σέβεται τον εχθρό. Σ’ αυτή την περίπτωση θα τους καταπονούσε προτού διακινδυνεύσει τα καλύτερα στρατεύματά του στη μάχη. Πρώτους έστειλε στη μάχη τους άτακτούς του, τους βαζιβουζούκους. Υπήρχαν πολλές χιλιάδες από αυτούς, τυχοδιώκτες από κάθε χώρα και φυλή, πολλοί Τούρκοι, αλλά πολύ περισσότεροι από χριστιανικές χώρες, Σλάβοι, Ούγγροι, Γερμανοί, Ιταλοί, ακόμη και Έλληνες, όλοι τους έτοιμοι να πολεμήσουν εναντίον των ομοθρήσκων τους Χριστιανών έναντι της αμοιβής που τους έδινε ο σουλτάνος και των λαφύρων που τους υποσχόταν. Οι περισσότεροι από αυτούς έφερναν τα δικά τους όπλα, που ήταν ένα περίεργο μίγμα από γιαταγάνια και σφεντόνες, τόξα και μερικά 97 αρκεβούζια. Σ’ αυτούς είχε διανεμηθεί και ένας μεγάλος αριθμός από σκάλες. Ήταν αναξιόπιστα στρατεύματα, εξαιρετικά κατά την πρώτη τους έφοδο, αλλά τα οποία αποθαρρύνονταν εύκολα εάν δεν πετύχαιναν αμέσως. Γνωρίζοντας αυτή την αδυναμία ο Μωάμεθ τοποθέτησε πίσω τους μια γραμμή από άνδρες της στρατιωτικής αστυνομίας, οπλισμένους με μαστίγια και ρόπαλα, που είχαν διαταγές να τους παρακινούν και να κτυπούν και να δέρνουν οποιονδήποτε έδειχνε σημάδια ταλάντευσης. Πίσω από τη στρατονομία ήταν οι γενίτσαροι του σουλτάνου. Εάν κανείς φοβισμένος άτακτος άνοιγε δρόμο μέσα από την αστυνομία, έπρεπε να τον πετσοκόψουν με τα γιαταγάνια τους.

Η επίθεση των βαζιβουζούκων εκτοξεύθηκε σε όλο το μήκος της γραμμής, αλλά άσκησε έντονη πίεση μόνο στην κοιλάδα του Λύκου. Σε άλλα σημεία τα τείχη εξακολουθούσαν να είναι πολύ γερά, και οι επιθέσεις εναντίον τους απέβλεπαν κυρίως να απασχολήσουν τους αμυνόμενους από το να ενισχύσουν τους συντρόφους τους στο ζωτικό τομέα. Εκεί ο αγώνας ήταν σκληρός. Οι βαζιβουζούκοι αντιμετώπιζαν στρατιώτες πολύ καλύτερα εξοπλισμένους και πολύ καλύτερα εκπαιδευμένους από τους ίδιους, ενώ επιπλέον μειονεκτούσαν και λόγω των αριθμών τους. Ήταν συνεχώς ο ένας μέσα στα πόδια του άλλου. Οι πέτρες που εκτοξεύονταν εναντίον τους μπορούσαν να σκοτώσουν ή να τραυματίσουν πολλούς ταυτόχρονα. Αν και μερικοί δοκίμασαν να υποχωρήσουν, οι περισσότεροι συνέχιζαν, ακουμπώντας τις σκάλες τους στα τείχη και στο φράχτη και σκαρφαλώνοντας, για να σφαγιαστούν προτού φθάσουν στην κορυφή. Ο Τζουστινιάνι και όλοι οι Έλληνες και οι Ιταλοί του ήταν εξοπλισμένοι με όλα τα μουσκέτα και τις βομβάρδες που μπορούσαν να βρεθούν στην πόλη. Ο ίδιος ο αυτοκράτορας έσπευσε να τους ενθαρρύνει. Μετά από περίπου δύο ώρες αγώνα ο Μωάμεθ διέταξε τους βαζιβουζούκους να αποσυρθούν. Είχαν συγκρατηθεί και αποκρουστεί, αλλά είχαν εκπληρώσει το σκοπό τους να καταπονήσουν τον εχθρό.

Μερικοί Χριστιανοί ήλπισαν ότι αυτή ενδεχομένως ήταν μια μεμονωμένη νυκτερινή επίθεση, με σκοπό να δοκιμάσει τη δύναμή τους, και όλοι τους ήλπιζαν για μια στιγμή ανάπαυσης. Δεν τους δόθηκε. Μόλις είχαν προλάβει να ανασυγκροτήσουν τις γραμμές τους και να αντικαταστήσουν τα δοκάρια και τα βαρέλια με χώμα στο φράχτη, όταν εκτοξεύθηκε μια δεύτερη επίθεση. Συντάγματα από Τούρκους της Ανατολίας από το στρατό του Ισάκ, που αναγνωρίζονταν εύκολα από ιδιαίτερες στολές και τους θώρακές τους, εξόρμησαν κατηφορίζοντας από το λόφο έξω από την πύλη του Αγίου Ρωμανού για το κοινό, προς την κοιλάδα, και στράφηκαν ώστε να βρεθούν αντιμέτωποι με το φράχτη. Για άλλη μια φορά οι καμπάνες των εκκλησιών κοντά στα τείχη κτύπησαν για να δώσουν το σημείο του συναγερμού. Αλλά ο ήχος πνίγηκε από το βρόντο του μεγάλου κανονιού του Ουρβανού και των ομοίων του, καθώς ξανάρχισαν να σφυροκοπούν τα τείχη. Μέσα σε λίγα λεπτά οι Ανατολίτες είχαν ριχτεί στην επίθεση. Αντίθετα με τους ατάκτους ήταν καλά εξοπλισμένοι και πειθαρχημένοι, όλοι τους ευσεβείς Μωαμεθανοί, διψασμένοι για τη δόξα να είναι οι πρώτοι που θα έμπαιναν στη χριστιανική πόλη. Με την άγρια μουσική των σαλπιγκτών και των φλαουτιστών να τους ενθαρρύνει, ρίχτηκαν στο φράχτη, σκαρφαλώνοντας ο ένας επάνω στους ώμους του άλλου στις προσπάθειές τους να ακουμπήσουν τις σκάλες τους επάνω στο φράχτη και να ανοίξουν το δρόμο τους προς την κορυφή. Στο αμυδρό φως των πυρσών, με τα σύννεφα να σκεπάζουν συνεχώς το φεγγάρι, ήταν δύσκολο να δει κανείς τι συνέβαινε. Οι Ανατολίτες, όπως και οι άτακτοι πριν από αυτούς, μειονεκτούσαν σε εκείνο 98 το στενό μέτωπο λόγω των αριθμών τους. Η πειθαρχία και η επιμονή τους απλά έκανε τις απώλειές τους βαρύτερες, καθώς οι αμυνόμενοι τους πετούσαν πέτρες και απωθούσαν τις σκάλες τους, ή πολεμούσαν εναντίον τους σώμα με σώμα. Περίπου μία ώρα πριν από την αυγή, όταν αυτή η δεύτερη επίθεση άρχιζε να παραπαίει, ένα βλήμα από το κανόνι του Ουρβανού προσγειώθηκε εντελώς επάνω στο φράχτη, γκρεμίζοντάς τον σε έκταση αρκετών μέτρων. Σηκώθηκε ένα σύννεφο σκόνης καθώς τα μπάζα και το χώμα τινάχθηκαν στον αέρα, και ο μαύρος καπνός της πυρίτιδας τύφλωσε τους αμυνόμενους. Μια ομάδα από τριακόσιους Ανατολίτες όρμησε προς το άνοιγμα που είχε δημιουργηθεί, κραυγάζοντας ότι η πόλη ήταν δική τους. Αλλά, με τον αυτοκράτορα επικεφαλής τους, οι Χριστιανοί τους περικύκλωσαν, σφαγιάζοντας το μεγαλύτερο μέρος και απωθώντας τους υπόλοιπους πίσω στην τάφρο. Η ανάσχεση προκάλεσε σύγχυση στους Ανατολίτες. Η επίθεση ανακλήθηκε, και αποσύρθηκαν στις γραμμές τους. Με θριαμβευτικές κραυγές οι αμυνόμενοι καταπιάστηκαν και πάλι με την επισκευή του φράχτη.

Οι Τούρκοι δεν είχαν μεγαλύτερη επιτυχία σε άλλους τομείς. Κατά μήκος του νοτίου τμήματος των χερσαίων τειχών ο Ισάκ κατόρθωσε να ασκήσει επαρκή πίεση ώστε να αποτρέψει τους υπερασπιστές να μετακινήσουν άνδρες στην κοιλάδα του Λύκου, αλλά, με τα καλύτερα στρατεύματά του να έχουν μετακινηθεί για να πολεμήσουν εκεί, δεν μπορούσε να κάνει σοβαρή επίθεση. Κατά μήκος της Προποντίδας ο Χαμζά μπέης δυσκολευόταν να φέρει τα πλοία του κοντά στην ακτή. Τα λίγα αποβατικά αγήματα που κατόρθωσε να στείλει αποκρούστηκαν εύκολα από τους μοναχούς στους οποίους είχαν αναθέσει την άμυνα, ή από τον πρίγκιπα Ορχάν και τους οπαδούς του. Σε όλο το μήκος του Κερατίου έγιναν προσποιήσεις, αλλά καμία πραγματική απόπειρα επίθεσης. Γύρω από τη συνοικία των Βλαχερνών ο αγώνας ήταν πιο σκληρός. Στο χαμηλότερο σημείο, κοντά στο λιμάνι, τα στρατεύματα που είχε μεταφέρει ο Ζαγανός επάνω από τη γέφυρα έκαναν συνεχείς επιθέσεις, όπως και οι άνδρες του Καρατζά πασά, ψηλότερα στην πλαγιά. Αλλά ο Μινόττο και οι Βενετοί του μπόρεσαν να κρατήσουν τον τομέα τους στα τείχη απέναντι στο Ζαγανός, και οι αδελφοί Μποκκιάρντι απέναντι στον Καρατζά.

Ο σουλτάνος λέγεται ότι αγανάκτησε για την αποτυχία των Ανατολιτών. Είναι όμως πιθανό ότι πρόθεσή του και με αυτούς, όπως και με τους ατάκτους πριν από εκείνους, ήταν να καταπονήσει τον εχθρό παρά να μπουν οι ίδιοι στην πόλη. Είχε υποσχεθεί ένα μεγάλο βραβείο για τον πρώτο στρατιώτη που θα περνούσε το φράχτη με επιτυχία, και επιθυμούσε αυτό το προνόμιο να καταλήξει σε κάποιο μέλος του δικού του ευνοούμενου συντάγματος, των γενιτσάρων του. Τώρα είχε έλθει η ώρα να μπουν και εκείνοι στη μάχη. Ήταν ανήσυχος, γιατί εάν αποτύγχαναν κι αυτοί θα ήταν δύσκολο να συνεχίσει την πολιορκία. Έδωσε τις διαταγές γρήγορα. Προτού οι Χριστιανοί βρουν χρόνο να φρεσκαριστούν και να κάνουν μερικές χονδρικές επισκευές στο φράχτη, έπεσε επάνω τους μια βροχή από βλήματα, βέλη, ακόντια, πέτρες και σφαίρες, ενώ πίσω από τη βροχή οι γενίτσαροι προέλαυναν βιαστικά, χωρίς να ορμούν παράτολμα, όπως είχαν κάνει οι βαζιβουζούκοι και οι Ανατολίτες, αλλά διατηρώντας τις γραμμές τους σε απόλυτη τάξη, αδιάσπαστες από τα βλήματα του εχθρού. Η πολεμική μουσική που τους παρότρυνε ήταν τόσο δυνατή ώστε ο ήχος μπορούσε να ακούγεται μέσα από τις βροντές των κανονιών από την άλλη πλευρά του Βοσπόρου. Τους οδήγησε ο ίδιος ο Μωάμεθ μέχρι 99 την τάφρο και στάθηκε εκεί φωνάζοντας ενθαρρυντικά καθώς τον προσπερνούσαν. Το ένα κύμα μετά το άλλο από αυτούς τους φρέσκους, υπέροχους και ισχυρά εξοπλισμένους άνδρες ορμούσε στο φράχτη, για να ξηλώσει τα βαρέλια με το χώμα που στέκονταν επάνω του, για να κόψει τα δοκάρια που τον στήριζαν και για να ακουμπήσει τις σκάλες του επάνω του στα σημεία όπου δεν ήταν δυνατό να γκρεμιστεί, κάθε κύμα παραμερίζοντας χωρίς πανικό για το επόμενο. Οι Χριστιανοί ήταν εξουθενωμένοι. Είχαν πολεμήσει για περισσότερες από τέσσερις ώρες με μόνο μερικές στιγμές ανάπαυσης, αλλά πολεμούσαν με απελπισία, γνωρίζοντας ότι εάν έκαναν πίσω, αυτό θα ήταν το τέλος. Πίσω τους στην πόλη οι καμπάνες των εκκλησιών σήμαιναν και πάλι, και στον ουρανό υψώθηκε ένα μεγάλο μουρμούρισμα προσευχών.

Τώρα ο αγώνας στο φράχτη γινόταν σώμα με σώμα. Επί περίπου μία ώρα οι γενίτσαροι δεν μπορούσαν να ανοίξουν δρόμο. Οι Χριστιανοί άρχισαν να πιστεύουν ότι η επίθεση εξασθενούσε κάπως. Αλλά η μοίρα ήταν εναντίον τους. Στη γωνία του τείχους των Βλαχερνών, ακριβώς προτού ενωθεί με το διπλό Θεοδοσιανό τείχος, υπήρχε, μισοκρυμμένη σε έναν πύργο, μια μικρή πύλη εξόδου γνωστή ως Κερκόπορτα. Είχε κλειστεί πριν από πολλά χρόνια, αλλά οι γέροι τη θυμούνταν. Ακριβώς πριν από την έναρξη της πολιορκίας την είχαν ξανανοίξει, για να διευκολύνει τις εξόδους στα πλευρά του εχθρού. Στη διάρκεια του αγώνα οι Μποκκιάρντι και οι άνδρες τους την είχαν χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά εναντίον των στρατευμάτων του Καρατζά πασά. Αλλά τώρα κάποιος, κατά την επιστροφή του από μια έξοδο, ξέχασε να αμπαρώσει τη μικρή πύλη πίσω του. Μερικοί Τούρκοι παρατήρησαν το άνοιγμα, όρμησαν μέσα από αυτό στην αυλή πίσω του και άρχισαν να ανεβαίνουν μια σκάλα που οδηγούσε στο ανώτερο σημείο του τείχους. Οι Χριστιανοί που βρίσκονταν ακριβώς έξω από την πύλη είδαν τι συνέβαινε και μαζεύτηκαν πίσω για να ξαναπάρουν τον έλεγχό της και να εμποδίσουν άλλους Τούρκους να τους ακολουθήσουν. Μέσα στη σύγχυση περίπου πενήντα Τούρκοι παρέμειναν μέσα από το τείχος, όπου θα μπορούσαν να είχαν περικυκλωθεί και εξοντωθεί, εάν εκείνη τη στιγμή δεν είχε συμβεί μια χειρότερη καταστροφή.

Ήταν ακριβώς πριν από την ανατολή όταν μια βολή βομβάρδας χτύπησε από μικρή απόσταση τον Τζουστινιάνι και διαπέρασε το θώρακά του. Εκείνος, αιμορραγώντας ασταμάτητα και προφανώς πονώντας πολύ, παρακάλεσε τους άνδρες του να τον απομακρύνουν από το πεδίο της μάχης. Ένας από αυτούς πήγε στον αυτοκράτορα που πολεμούσε εκεί κοντά για να ζητήσει το κλειδί μιας μικρής πύλης που οδηγούσε μέσα από το εσωτερικό τείχος. Ο Κωνσταντίνος έσπευσε στο πλευρό του για να τον παρακαλέσει να μην εγκαταλείψει τη θέση του. Αλλά το κουράγιο του Τζουστινιάνι τον είχε εγκαταλείψει, και επέμενε να φύγει. Η πύλη άνοιξε και ο σωματοφύλακάς του τον μετέφερε στην πόλη, μέσα από τους δρόμους, κάτω στο λιμάνι. Τα στρατεύματά του παρατήρησαν την αναχώρησή του. Μερικοί ίσως πίστεψαν ότι είχε υποχωρήσει προκειμένου να υπερασπιστεί το εσωτερικό τείχος, αλλά οι περισσότεροι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η μάχη είχε χαθεί. Κάποιος φώναξε με τρόμο ότι οι Τούρκοι είχαν διαβεί το τείχος. Προτού προλάβουν να ξανακλείσουν τη μικρή πύλη οι Γενοβέζοι πέρασαν σύσσωμοι από αυτήν. Ο αυτοκράτορας και οι Έλληνες παρέμειναν μόνοι στο πεδίο της μάχης.

Από το άλλο σημείο της τάφρου ο σουλτάνος αντιλήφθηκε τον πανικό. Φωνάζοντας: ≪η πόλη είναι δική μας≫, διέταξε τους γενιτσάρους να ξαναεπιτεθούν και έκανε σινιάλο σε ένα λόχο με100 επικεφαλής ένα γίγαντα που τον έλεγαν Χασάν. Ο Χασάν άνοιξε δρόμο με το σπαθί του επάνω από το ψηλότερο σημείο του σπασμένου φράχτη και θεωρήθηκε ότι είχε κερδίσει το βραβείο. Τον ακολούθησαν περίπου τριάντα γενίτσαροι. Οι Έλληνες αντεπιτέθηκαν. Ο ίδιος ο Χασάν έπεσε στα γόνατα από ένα χτύπημα από πέτρα και σφαγιάστηκε, ενώ δεκαεπτά σύντροφοί του χάθηκαν μαζί του. Αλλά οι υπόλοιποι κράτησαν τις θέσεις τους επάνω στο φράχτη. Οι Έλληνες αντιστέκονταν πεισματικά, αλλά το βάρος των αριθμών τους έσπρωξε πίσω προς το εσωτερικό τείχος. Μπροστά από αυτό βρισκόταν ένα άλλο χαντάκι που είχε εκβαθυνθεί σε ορισμένα σημεία για να πάρουν χώμα προκειμένου να ενισχύσουν το φράχτη. Πολλοί Έλληνες σπρώχτηκαν πίσω, μέσα σε αυτές τις τρύπες και δεν μπορούσαν να βγουν εύκολα έξω, με το μεγάλο εσωτερικό τείχος να υψώνεται πίσω τους. Οι Τούρκοι, που τώρα ήταν στην κορυφή του φράχτη, τους πυροβολούσαν από ψηλά και τους έσφαξαν. Σύντομα πολλοί γενίτσαροι έφθασαν στο εσωτερικό τείχος και σκαρφάλωσαν χωρίς αντίσταση. Ξαφνικά κάποιος κοίταξε ψηλά και είδε τουρκικές σημαίες να κυματίζουν στον πύργο επάνω από την Κερκόπορτα. Ακούστηκε η κραυγή: «η πόλις εάλω».

Ενόσω παρακαλούσε τον Τζουστινιάνι, ο αυτοκράτορας πληροφορήθηκε την είσοδο των Τούρκων μέσα από την Κερκόπορτα. Έσπευσε αμέσως εκεί, αλλά έφθασε πολύ αργά. Μερικοί από τους Γενοβέζους εκεί είχαν καταληφθεί από πανικό. Μέσα στη σύγχυση ήταν αδύνατο να κλείσουν την πόρτα. Οι Τούρκοι ξεχύθηκαν μέσα από αυτήν, και τώρα οι άνδρες των Μποκκιάρντι ήταν πολύ λίγοι για να τους απωθήσουν. Ο Κωνσταντίνος έστρεψε το άλογό του και κάλπασε πίσω στην κοιλάδα του Λύκου και στα ανοίγματα στο φράχτη. Μαζί του βρισκόταν ο γενναίος Ισπανός που ισχυριζόταν ότι ήταν εξάδελφός του, ο δον Φρανσίσκο από το Τολέδο, ο πραγματικός του εξάδελφος, Θεόφιλος Παλαιολόγος, και ένας πιστός συμπολεμιστής, ο Ιωάννης Δαλμάτης. Μαζί προσπάθησαν, αλλά μάταια, να συσπειρώσουν τους Έλληνες. Η σφαγή ήταν πολύ μεγάλη. Κατέβηκαν από τα άλογά τους και για μερικά λεπτά οι τέσσερις τους κράτησαν την πρόσβαση προς την πύλη από την οποία είχε μεταφερθεί ο Τζουστινιάνι. Η πύλη είχε φρακάρει από χριστιανούς στρατιώτες που προσπαθούσαν να διαφύγουν, καθώς έπεφταν επάνω τους όλο και περισσότεροι γενίτσαροι. Ο Θεόφιλος φώναξε ότι προτιμούσε να πεθάνει παρά να ζει και εξαφανίστηκε μέσα στις ορδές που κατέφθαναν. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος γνώριζε τώρα ότι η αυτοκρατορία ήταν χαμένη, και δεν επιθυμούσε να ζήσει περισσότερο από αυτήν. Πέταξε από πάνω του τα αυτοκρατορικά του εμβλήματα και με το δον Φρανσίσκο και τον Ιωάννη Δαλμάτη στο πλευρό του ακολούθησε το Θεόφιλο. Δεν τον ξαναείδαν πια…

Από το Antinews

Η ΠΟΛΙΣ ΕΑΛΩ

Η πολιορκία της Κωνσταντινούπολης άρχισε επίσημα στις 7 Απριλίου του 1453. Όμως οι προετοιμασίες είχαν αρχίσει τον Ιανουάριο του ίδιου έτους με την μεταφορά των κανονιών και τον Μάρτιο με την έλευση του οθωμανικού στρατού κάτω από τα τείχη της Πόλης.

Οι πολιορκητές ανέρχονταν σε 150.000 στρατιώτες και πλαισιώνονταν από τεχνίτες, εργάτες, υπηρέτες, κλπ. και μεγάλο πλήθος ατάκτων. Ήταν άριστα οργανωμένος και

εκπαιδευμένος και φανατισμένος από τους δερβίσηδες (Τούρκους μοναχούς), που κυκλοφορούσαν στο στρατόπεδο και τόνωναν την πολεμική ορμή του πλήθους. Ο πολεμικός στόλος αποτελούμενος από 400 πλοία έφθασε στο Βόσπορο στις 12 Απριλίου.
Ο Μωάμεθ έστησε τη σκηνή του απέναντι από την Πύλη του Αγίου Ρωμανού. Για τον αποκλεισμό της πόλης χρησιμοποίησαν τα κάστρα που είχαν χτίσει στις δυο πλευρές του Βοσπόρου, το Ανατολού και το Ρούμελη.

Μέσα από τα τείχη η κατάσταση ήταν πολύ διαφορετική. Η Κωνσταντινούπολη είχε χάσει όλη τη λάμψη του παρελθόντος. Ήταν μια ερειπωμένη πόλη, που μόνο το Παλάτι, ο Ιππόδρομος, και οι μεγάλες εκκλησίες θύμιζαν το λαμπρό παρελθόν.Ο πληθυσμός της δεν ξεπερνούσε τα 50.000 άτομα. Οι Βυζαντινοί στρατιώτες ανέρχονταν σε 5.000 και 2.000 οι ξένοι, κυρίως Γενουάτες και Βενετοί. Μάλιστα 700 Γενουάτες είχαν φθάσει με δυο καράβια στις 26 Ιανουαρίου 1453 και αρχηγό τον έμπειρο Ιωάννη Ιουστινιάνη.Τα τείχη είχαν επισκευαστεί βιαστικά, και εκβαθύνθηκε η τάφρος. Συγκεντρώθηκαν τρόφιμα, ενώ τα κειμήλια των εκκλησιών δόθηκαν για να κοπούν νομίσματα και να πληρωθούν οι στρατιώτες. Επίσης είχαν σταλεί επιστολές βοήθειας σε όλους τους χριστιανούς ηγεμόνες. Οι Γενουάτες στα τείχη του Γαλατά έμειναν ουδέτεροι και δεν βοήθησαν καθόλου στην άμυνα της πόλης.
Η τουρκική επίθεση άρχισε με βολές πυροβολικού, που άνοιγαν τρύπες στα τείχη, τις οποίες όμως κατάφερναν να κλείσουν οι αμυνόμενοι. Οι Τούρκοι προσπάθησαν να σπάσουν την αλυσίδα του Κερατίου κόλπου, αλλά δεν τα κατάφεραν . Μάλιστα στις 20 Απριλίου κατόρθωσαν να περάσουν ένα βυζαντινό και τρία γενουατικά καράβια με αρχηγό τον Φλαντανελλά διαλύοντας την αντίσταση των Τούρκων. Δυο μέρες αργότερα οι Οθωμανοί κατασκεύασαν διόλκο δώδεκα χλμ. από τον Βόσπορο στον Κεράτιο και πέρασαν με αυτό τον τρόπο 70 πλοία στον Κεράτιο κόλπο.
Στις 21 Μαίου ο Μωάμεθ ζήτησε την παράδοση της πόλης και υπόσχονταν στον Κωνσταντίνο και σε όσους ήθελαν ότι θα μπορούσαν να φύγουν ελεύθεροι από την πόλη. Ο Κωνσταντίνος πρότεινε να πληρώσει υψηλότερους φόρους υποτέλειας -πλήρωνε 300.000 ασημένια νομίσματα ετησίως-, αλλά να κρατήσει υπό την κατοχή του την Κωνσταντινούπολη: "Το δε την πόλιν σοι δούναι, ούτ' εμόν έστιν ούτ' άλλου των κατοικούντων εν ταύτη. Κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών".
Στις 27 Μαίου άρχισε σφοδρός βομβαρδισμός. Δυο μέρες αργότερα ξεκίνησε η τελική επίθεση σε πολλά μέρη των τειχών, αλλά με επίκεντρο την Πύλη του Αγίου Ρωμανού, διότι εκεί το τείχος είχε σχεδόν καταπέσει.
Στην τρίτη τουρκική έφοδο, ο Ιουστινιάνης τραυματίστηκε και αποσύρθηκε από τη μάχη. Η αποχώρησή του έφερε σύγχυση στους αμυνόμενους και οι Τούρκοι μπήκαν στην Πόλη. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ', ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, έπεσε στα τείχη σαν απλός στρατιώτης. 

Η Πόλις εάλω!


Τις τρεις πρώτες ημέρες μετά την Άλωση οι Τούρκοι στρατιώτες κατέστρεφαν και λεηλατούσαν την Πόλη. Όλοι οι χριστιανοί εξανδραποδίστηκαν. Μόνον λίγοι Κωνσταντινουπολίτες κατόρθωσαν να διαφύγουν με πλοία από τον Κεράτιο κόλπο, διότι οι ναύτες των οθωμανικών πλοίων μετείχαν στη λεηλασία της πόλης.
Ο Μωάμεθ μπήκε στην Πόλη και προσευχήθηκε στην Αγία Σοφία, τον κύριο χριστιανικό ναό της πόλης, που είχε χτιστεί από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό το έτος 532. Η Αγία Σοφία μετατράπηκε σε τζαμί. Την ίδια ημέρα οι Γενουάτες του Γαλατά δήλωσαν υποταγή στον Μωάμεθ και εκείνος για να τους ανταμείψει τους παραχώρησε προνόμια.
Τις επόμενες ημέρες ο Μωάμεθ διευθέτησε τα σημαντικότερα προβλήματα που είχαν ανακύψει μετά την Αλωση. Εκτέλεσε όλους τους επιφανείς Βυζαντινούς, ακόμη και τον μέγα δούκα Λουκά Νοταρά, που είχε δηλώσει πριν την Αλωση ότι προτιμούσε τους Οθωμανούς από τους Λατίνους, διόρισε ένα προσωρινό διοικητή (σούμπαση) της πόλης και ηγέτες σε όλες τις θρησκευτικές κοινότητες του κράτους του.

Νέος Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης εκλέχθηκε ο Γεώργιος Σχολάριος (ως Γεννάδιος Β'), ο μέχρι τότε αρχηγός των ανθενωτικών, στον οποίο ο Μωάμεθ έδωσε τόσα προνόμιαώστε ουσιαστικά τον κατέστησε και πολιτικό ηγέτη των χριστιανών ορθοδόξων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Όταν επέστρεψε στην Αδριανούπολη εκτέλεσε και τον βεζίρη Τσανταρλί Χαλίλ, που είχε αντιταχθεί στην πολιορκία της Πόλης και τον αντικατέστησε με τον Ζαγάνο Μεχμέτ πασά.

Μετά την Άλωση ο Μωάμεθ μετέφερε την πρωτεύουσα του Οθωμανικού κράτους από την Αδριανούπολη στην Κωνσταντινούπολη.
Όμως η πόλη ήταν ερειπωμένη και ερημωμένη, αφού τα δυο 24ωρα μετά την Άλωση σφαγιάστηκαν περίπου 30.000 κάτοικοί της. 
Έτσι μια από τις πρώτες ενέργειες του Μωάμεθ Β' ήταν να φέρει εποίκους στη νέα πρωτεύουσα από άλλες περιοχές του κράτους.
Άποψη Κωνσταντινούπολης από οδοιπορικό Τούρκου Νατουχή Ματρακσή 1537
Πρώτα έφερε Τούρκους κυρίως από την περιοχή της Προύσας και αμέσως μετά Έλληνες από τη Θράκη. Οι Έλληνες συγκεντρώθηκε στις συνοικίες Φανάρι, Πύλη της Αδριανούπολης και Ψαμαθιά.
Όμως εκτός από Έλληνες και Τούρκους στην Κωνσταντινούπολη εγκαταστάθηκαν με τη βία Αρμένιοι, δόθηκαν κίνητρα στους Εβραίους της Ευρώπης και της Ισπανίας να μετοικίσουν στην Κων/πολη, ενώ οι Γενουάτες παρέμειναν εγκατεστημένοι στη συνοικία του Γαλατά. Έτσι η Κωνσταντινούπολη απέκτησε ένα πολυεθνικό χαρακτήρα.

Το 1477 η απογραφή πληθυσμού έδειξε ότι 9.486 σπίτια κατοικούνταν από Τούρκους, 3.743 από Έλληνες, 1.647 από Εβραίους, 434 από Αρμένιους, 384 από Αρμένιους, 332 από Φράγκους (κυρίως Γενουάτες), 267 από Χριστιανούς της Κριμαίας και 31 από τσιγγάνους.
Συνολικά οι κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης εκείνη την εποχή υπολογίζονταν σε 80.000 άτομα.
Ο Μωάμεθ στόλισε την Κωνσταντινούπολη όπως άρμοζε σε μια πρωτεύουσα.
Στο κέντρο έχτισε το ανάκτορό του (το Εσκί Σαράι, που κατεδαφίστηκε στη δεκαετία 1870-1880 για να χτιστεί το Υπουργείο Πολέμου και που στεγάζει πλέον το Πανεπιστήμιο).

Αργότερα έχτισε άλλο ανάκτορο στη συμβολή του Βοσπόρου με τον Κεράτιο κόλπο (το Γενί σαράι, που αργότερα ονομάστηκε Τοπ Καπί), το τζαμί Φατίχ στη θέση της Εκκλησίας των Αγίων Αποστόλων (Χτίστηκε το 1463 από τον Μωάμεθ Β' τον Πορθητή (Φατίχ). Πρόκειται για κτίσμα χωρίς επιδράσεις από τη βυζαντινή αρχιτεκτονική, αντίθετα ενσωματώνει τα περισσότερα στοιχεία της ισλαμικής αρχιτεκτονικής. Με το Φατίχ τζαμί ήταν συνδεδεμένοι οκτώ μεντρεσέδες, οι καλύτερες θεολογικές σχολές της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Καταστράφηκε από πυρκαιά το 1766) και πολλά δημόσια ιδρύματα.
Έτσι μετά την Άλωση η Κωνσταντινούπολη γνώρισε και πάλι μια εποχή ευημερίας.
Έγινε η πρωτεύουσα μιας λαμπρής αυτοκρατορίας, της οθωμανικής, μόνο που τώρα πια δεν έλαμπε στο χριστιανικό κόσμο, αλλά στον οθωμανικό, ο οποίος άπλωσε την κυριαρχία του σε δυο ηπείρους, την Ευρώπη και την Ασία για τέσσερις αιώνες. Η Κωνσταντινούπολη ήταν το φυσικό κέντρο της.



ΟΙ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ

Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος
Τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, στο πρόσωπο του οποίου η λαική παράδοση έπλασε το μύθο του Μαρμαρωμένου Βασιλιά, που θα ξαναζωντανέψει, όταν η Κωνσταντινούπολη θα ξαναγυρίσει στην κατοχή των Ελλήνων.
Γεννήθηκε το 1405. Ηταν ο τέταρτος γιος του Μανουήλ Β' Παλαιολόγου και της Ελένης Δραγάση, πριγκίπισσας της Σερβίας. Όταν ήταν ακόμη νεαρός, ο πατέρας του Μανουήλ του είχε αναθέσει τη διοίκηση πόλεων του Ευξείνου Πόντου. Ξαναγύρισε στην Ελλάδα το 1427 όπου ανέλαβε με επιτυχία της δεσποτεία της Βοστίτσας. Η δεσποτεία του ήταν ένας διαρκής αγώνας κατά των Φράγκων και των Τούρκων. Στο διάστημα 1435-1441 μετέβη στην Ιταλία, όπου μετείχε στις επιτροπές των Βυζαντινών, που προσπαθούσαν να πετύχουν την ένωση των Εκκλησιών (Ορθοδόξων-Καθολικών).
Τον Οκτώβριο του 1443 ανέλαβε δεσπότης του Μιστρά. Σκοπός του ήταν να δημιουργήσει ένα ισχυρό κράτος με κέντρο την Πελοπόννησο και πρωτεύουσα τον Μιστρά. Οικοδόμησε τα τείχη του Εξαμιλίου στον Ισθμό της Πελοποννήσου, και επέκτεινε το δεσποτάτο του κατακτώντας τη Βοιωτία και τη Φωκίδα. Όμως ο Μουράτ Β' οργάνωσε μια μεγάλη εκστρατεία εναντίον του. Κατέστρεψε το φρούριο στο Εξαμίλιο, την Κόρινθο και την Πάτρα. Ο Κωνσταντίνος αναγκάστηκε να ζητήσει ειρήνη και να γίνει φόρου υποτελής στον Τούρκο σουλτάνο.
Τον Οκτώβριο του 1448 ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ιωάννης Η' πέθανε και ο λαός και η εκκλησία εξέλεξαν νέο αυτοκράτορα τον Κωνσταντίνο. Το βυζαντινό κράτος που παρέλαβε αποτελούνταν ουσιαστικά από την ίδια την Πόλη, κάποιες πόλεις στον Εύξεινο Πόντο και κάποια νησιά του Αιγαίου. Ο Κωνσταντίνος κατανοώντας ότι ο νέος Οθωμανός σουλτάνος, Μωάμεθ, επιζητούσε την κατάληψη της Πόλης, περίμενε βοήθεια από τη Δύση υπενθυμίζοντας την ένωση των Εκκλησιών. Όμως σημαντική βοήθεια δεν έφτασε ποτέ.
Επισκεύασε βιαστικά τα τείχη της Πόλης, από τα οποία περίμενε ότι θα αποκρούσουν και αυτή τη φορά την επίθεση των εισβολέων. Όμως το βαρύ πυροβολικό του Μωάμεθ προξένησε μεγάλα ρήγματα στα τείχη. Η Πόλη έπεσε στις 29 Μαίου 1453 και ο Κωνσταντίνος ΙΑ' προτίμησε να πέσει ως απλός στρατιώτης στο πεδίο της μάχης, παρά να διαφύγει

Μωάμεθ Β' ο Πορθητής (1432-1481)
Ο Σουλτάνος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, έμεινε στην ιστορία ως ο Πορθητής της Κωνσταντινούπολης και της κατάλυσης της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Διαδέχθηκε τον πατέρα του Μουράτ Β' σε ηλικία 12 ετών το 1444. Όμως τα χριστιανικά κράτη της Ευρώπης, η Ουγγαρία, η Βλαχία, η Βενετία, βλέποντας την παρουσία ενός άπειρου σουλτάνου επικεφαλής των Οθωμανών δημιούργησαν στρατιωτικό συνασπισμό και ξεκίνησαν πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον του. Ο Μεγάλος Βεζύρης Τσανταρλί Χαλίλ επεδίωξε και πέτυχε την επάνοδο του πατέρα του Μουράτ Β', ο οποίος και νίκησε το χριστιανικό στρατό. Όταν ο Μουράτ πέθανε το 1451, ανέβηκε και πάλι στο θρόνο ο Μωάμεθ.
Ονειρο του νεαρού σουλτάνου ήταν η δημιουργία μιας αυτοκρατορίας παρόμοιας με εκείνη των Ρωμαίων. Αλλωστε το Οθωμανικό κράτος χρειαζόταν μια πρωτεύουσα αντάξια της έκτασης και της δύναμής της. Επίσης στην πόλη αυτή είχαν βρει καταφύγιο πολλοί διεκδικητές του οθωμανικού θρόνου. Ετσι έθεσε στόχο του την άλωση της Κωνσταντινούπολης.
Εκλεισε συνθήκη με την Ουγγαρία και τη Βενετία και έχτισε οχυρό για τον έλεγχο του Βοσπόρου, το Ρούμελι Χισσάρ, ενώ έφερε στόλο και κανόνια. Η πολιορκία ξεκίνησε στις 6 Απριλίου 1453. Ο μεγάλος βεζύρης Τσανταρλί Χαλίλ ήταν αντίθετος στην άλωση της Πόλης.
Η Κωνσταντινούπολη έπεσε στα χέρια των Οθωμανών στις 29 Μαίου 1453 ύστερα από γενική επίθεση και λεηλατήθηκε σκληρά. Ο σουλτάνος εισήλθε στην Πόλη την επόμενη ημέρα, πήρε τον τίτλο του Πορθητή (Fatih) και μετέτρεψε την Αγιά Σοφιά σε τζαμί. Προσπάθησε να ξαναδώσει στην Κωνσταντινούπολη (την οποία μετονόμασε σε Ισταμπούλ, από το ελληνικό "Εις την Πόλιν") την χαμένη της αίγλη κατασκευάζοντας παλάτια, τζαμιά, αγορές και εποικίζοντάς της με πληθυσμό από τις άλλες πόλεις που καταλάμβανε.
Πρόσθεσε στους τίτλους του αυτόν του Ρωμαίου Καίσαρα. τα επόμενα χρόνια έκανε πολλούς πολέμους, κατέλαβε και τα τελευταία υπολείμματα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και πολλά εδάφη από τα γειτονικά κράτη.
Αναδιοργάνωσε τη διοίκηση του κράτους τοποθετώντας δικούς του ανθρώπους σε όλες τις θέσεις κλειδιά. Ετσι όρισε Μεγάλο Βεζύρη τον Ζαγάνο Μεχμέτ πασά, υποστήριξε ως Οικουμενικό Πατριάρχη τον ανθενωτικό Γεώργιο Σχολάριο -Γεννάδιο Β'-, εγκατέστησε Εβραίο μεγάλο ραβίνο και Αρμένιο πατριάρχη. Δεν διακρινόταν για την ευσέβειά του στην ισλαμική πίστη, αντίθετα θαύμαζε την τέχνη της δυτικής Ευρώπης και συγκέντρωσε στην αυλή του πλήθος Ευρωπαίων καλλιτεχνών. Δήμευσε πολλά εκκλησιαστικά κτήματα και τα έδωσε σε αξιωματικούς -τους σπαχήδες-. Επέβαλλε σειρά νέων φόρων στο εξωτερικό εμπόριο με αποτέλεσμα να περάσει το μεγαλύτερο μέρος του στα χέρια των Οθωμανών.
Πέθανε το 1481 σε ηλικία 49 ετών και τον διαδέχθηκε ο γιος του Βαγιαζήτ Β'



"Εάλω η Πόλις..."

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης

.... Οι Ελληνες μόλις διέτρεξε η φήμη πως έπεσε η Πόλη, άλλοι άρχισαν να τρέχουν προς το λιμάνι στα πλοία των Βενετσιάνων και των Γενοβέζων και καθώς ορμούσαν πολλοί πάνω στα πλοία βιαστικά και με ακαταστασία χάνονταν, γιατί βούλιαζαν τα πλοία. Και έγινε εκείνο που συνήθως γίνεται σε τέτοιες καταστάσεις. Με θόρυβο, φωνές και χωρίς καμιά τάξη έτρεχαν να σωθεί ο καθένας μέσα σε σύγχυση...
.... Ένα μεγάλο πλήθος άνδρες και γυναίκες, που όλο και μεγάλωνε από τους κυνηγημένους, στράφηκε προς τον πιο μεγάλο ναό της Πόλης, που ονομάζεται Αγια Σοφιά. Μαζεύτηκαν εδώ άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Σε λίγο όμως πιάστηκαν από τους Τούρκους χωρίς αντίσταση. Πολλοί άνδρες σκοτώθηκαν μέσα στο ναό από τους Τούρκους. Αλλοι πάλι σ' άλλα μέρη της Πόλης πήραν τους δρόμους χωρίς να ξέρουν για που. Σε λίγο άλλοι σκοτώθηκαν, άλλοι πιάστηκαν και πολλοί όμως από τους Ελληνες φάνηκαν γενναίοι  αντιστάθηκαν και σκοτώθηκαν, για να μη δουν τις γυναίκες και τα παιδιά τους σκλάβους.
Σε όλη την Πόλη τίποτε άλλο δεν έβλεπες παρά αυτούς που σκότωναν και αυτούς που σκοτώνονταν  αυτούς που κυνηγούσαν και κείνους που έφευγαν".


Γεώργιος Σφραντζής Χρονικό 


Μωάμεθ 

"Και να και από μας σκοτωθούν μερικοί, όπως συνήθως γίνεται στους πολέμους, κατά το γραφτό του καθενός, ξέρετε καλά από το Κοράνι μας τι λέει ο προφήτης, ότι αυτός που πεθαίνει σε τέτοια περίπτωση ολόσωμος στον παράδεισο θα πάει και θα πιεί με το Μωάμεθ, και θα αναπαυτεί με παιδία και με γυναίκες ωραίες και παρθένες σε τόπο χλοερό και ευωδιαστό από άνθη, και θα λουστεί σε ωραιότατα λουτρά, και σε εκείνο τον τόπο αυτά θα έχει από τον θεό. Εδώ πάλι από μένα, όλος ο στρατός μου και οι άρχοντες της αυλής μου, αν νικήσουμε, ο μισθός που θα πάρουν από μένα θα είναι, ανάλογα με τον καθένα, διπλάσιος από αυτός που παίρνουν τώρα, και θα αρχίζει από τώρα ως το τέλος της ζωής τους. Κι αν βρείτε και αρπάξετε τίποτε χρυσαφικό ή ασημικό και ρουχισμό, αιχμαλώτους και άντρες και γυναίκες, μικρούς και μεγάλους, κανένας δεν θα μπορεί να σας τους πάρει ή να σας ενοχλήσει σε τίποτε".


Κωνσταντίνος

"Και σεις, ευγενέστατοι άρχοντες και ενδοξότατοι δήμαρχοι και στρατηγοί και γενναιότατοι συστρατιώτες και όλος ο πιστός και τίμιος λαός, ξέρετε καλά πως έφθασε η ώρα και ο εχθρός της πίστης μας θέλει με κάθε τρόπο και μηχανικό μέσο να μας πιέσει σφροδρότερα και να κάνει ορμητικό πόλεμο με μεγάλη συμπλοκή και σύγκρουση από στεριά και θάλασσα με όλες του τις δυνάμεις, για να χύσει σαν φίδι το δηλητήριο και να μας καταβροχθίσει σαν ανήμερο λιοντάρι. Γι αυτό σας λέω και σας παρακαλώ να σταθείτε παλικαρίσια και με γενναία ψυχή, όπως κάνατε πάντοτε ως τώρα, ενάντια στους εχθρούς της πίστης μας. Σας παραδίδω αυτή την ενδοξότατη και περίφημη πόλη και πατρίδα μας και βασίλισσα των πόλεων. Ξέρετε λοιπόν καλά, αδελφοί, ότι για τέσσερα πράγματα έχουμε κοινή υποχρέωση όλοι να προτιμήσουμε να πεθάνουμε παρά να ζούμε° πρώτα για την πίστη και την ευσέβειά μας, δεύτερο για την πατρίδα, τρίτο για τον βασιλιά που έλαβε την εξουσία με χρίσμα και τέταρτο για συγγενείς και φίλους. Λοιπόν, αδελφοί, αν έχουμε καθήκον να αγωνιζόμαστε μέχρι θανάτου για ένα από τα τέσσερα αυτά, πολύ περισσότερο έχουμε για όλα αυτά, όπως καθαρά βλέπετε, και όλα πρόκειται να τα χάσουμε. Αν για τις δικές μου αμαρτίες ο Θεός παραχωρήσει τη νίκη στους ασεβείς, ριχνόμαστε στον κίνδυνο για την πίστη μας την αγία, την οποία ο Χριστός μας χάρισε με το δικό του αίμα° και αυτό είναι το κυριότερο από όλα. Γιατί, αν κερδίσει κανείς τον κόσμο όλο και χάσει την ψυχή του, ποιο είναι το όφελος; Δεύτερο, με τον τρόπο αυτό στερούμαστε περίφημη πατρίδα και τη λευτεριά μας. Τρίτο, η βασιλεία την άλλοτε σπουδαία και τώρα ταπεινωμένη και ντροπιασμένη και εξουθενωμένη θα τη χάσουμε και θα εξουσιάζεται από τύραννο και ασεβή. Τέταρτο, θα στερηθούμε και τα πολυαγαπημένα μας παιδιά και τις γυναίκες και τους συγγενείς μας". 




ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΣΗΜΕΡΑ ΝΑ ΘΥΜΩΜΑΣΤΕ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ

Κωνσταντίνος Χολέβας
Πολιτικός Επιστήμων



Πεντακόσια πενήντα χρόνια πέρασαν από την αποφράδα εκείνη ημέρα της 29ης Μαϊου 1453. Τότε που ακούστηκε η κραυγή "Εάλω η Πόλις" καί η Βασιλεύουσα, η Πόλη των Αγίων, των Αυτοκρατόρων και των θρύλων, πέρασε υπό την κατοχή του Οθωμανού δυνάστη. Ετσι άρχισε η Τουρκοκρατία. Το Γένος απεβίωσε, αλλά η Κωνσταντινούπολις και η Αγιά Σοφιά παραμένουν σε ξένα χέρια. Σήμερα τιμούμε τους πεσόντες κατά την πολιορκία και κατά την Άλωση, διαβάζουμε τους θρήνους και τους θρύλους, συγκινούμεθα και διδασκόμεθα. Διότι αυτή είναι η αξία της ιστορικής μνήμης. Να αποτελεί μάθημα ες αεί για τις νεώτερες και τις απερχόμενες γενιές.

1) Πρέπει να θυμόμαστε την Άλωση για να αποτίουμε ένα διαρκή και μεγάλο φόρο τιμής στο Βυζαντινό κράτος, την Ρωμανία όπως την αναφέρουν τα κείμενα της εποχής, το εκχριστιανισθέν Ρωμαϊκό κράτος του Ελληνικού Έθνους, όπως το χαρακτηρίζει ο νεώτερος βυζαντινολόγος Διονύσιος Ζακυνθηνός. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη Νέα Ρώμη άντεξε επί 11 αιώνες. Μετά την Άλωση από τους Σταυροφόρους το 1204 η εδαφική της έκταση και το σφρίγος της περιορίσθηκαν σημαντικά.Παρέμεινε όμως καθ' όλην την διάρκεια του βίου της το κράτος στο οποίο πραγματοποιήθηκε η επιτυχής και δημιουργική συνάντηση Χριστιανισμού και Ελληνισμού.Η Ελληνορθόδοξη παράδοση υπήρξε το αποτέλεσμα αυτής της συναντήσεως και το Βυζάντιο την διέδωσε με ειρηνικό τρόπο στους γειτονικούς λαούς. Αυτήν την ιεραποστολική δράση των Βυζαντινών προγόνων μας καταδεικνύουν και μαρτυρούν οι πολιτισμοί των σημερινών λαών της Ανατολικής Ευρώπης. Ο Ρώσος Πατριάρχης Αλέξιος παραδέχθηκε, όταν βρέθηκε το 1992 στην Αθήνα, ότι η Ρωσία είναι πνευματικό τέκνο του Ελληνοχριστιανικού πολιτισμού του Βυζαντίου. Ο Ρουμάνος Ιστορικός και πολιτικός του 20ου αιώνος Νικολάϊ Γιόργκα χαρακτήρισε την Μολδοβλαχία μετά την Άλωση ως "το Βυζάντιο μετά το Βυζάντιο". Και το κυριλλικό Ελληνογενές αλφάβητο που χρησιμοποιούν πολλοί σλαβικοί λαοί αποτελεί έμπρακτη επιβεβαίωση της ακτινοβολίας του Βυζαντινού πολιτισμού. Αυτόν, λοιπόν, τον πολιτισμό πρέπει να διδάσκουμε και να διδασκόμαστε εμείς οι σύγχρονοι Έλληνες.

2) Πρέπει να θυμόμαστε την Άλωση, διότι μέσα από τις διηγήσεις των ιστορικών της εποχής ξετυλίγεται η Ελληνική Διάρκεια, η διαχρονική πορεία των αξιών του Ελληνισμού. 
Η συγκλονιστική ομιλία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου στις 28 Μαϊου πριν από την τελική επίθεση των Οθωμανών μας διδάσκει γιατί αγωνιζόμαστε: Για την Πίστη, για την Πατρίδα, για τους συγγενείς μας. Προσθέτει και τον βασιλέα, διότι εκείνο ήταν το πολίτευμα της εποχής. 
Όμως το τρίπτυχο Πίστη, Πατρίδα, συγγενείς, που αναφέρει ο τελευταίος Αυτοκράτορας, μας συνδέει με τον όρκο των αρχαίων Αθηναίων εφήβων και με τον παιάνα των Σαλαμινομάχων, το "Ότε παίδες Ελλήνων" και φθάνει αυτή η Ελληνική Διάρκεια μέχρι την προκήρυξη του Αλεξάνδρου Υψηλάντη, που έγραφε τον Φεβρουάριο του 1821 "Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος", και μέχρι τά λόγια του Κολοκοτρώνη προς τους μαθητάς του πρώτου Γυμνασίου της Ελεύθερης πλέον Αθήνας: "Όταν πιάσαμε τ' άρματα είπαμε πρώτα υπέρ Πίστεως και ύστερα υπέρ Πατρίδος" . 
Αυτές είναι οι διαχρονικές αξίες του Ελληνισμού. Αυτός ο ηθικός δεσμός ενώνει τον Παλαιολόγο με τους Σαλαμινομάχους και με τον Κολοκοτρώνη και με το 1940. Μαχόμεθα για την Πίστη, την Πατρίδα, την Οικογένεια όσο κι αν κάποιοι μας χαρακτηρίζουν ....αναχρονιστικούς. Τιμώντας την μνήμη των προδρόμων και των μαρτύρων της Ελληνικής Διαρκείας εμείς γι' αυτά θα συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε!

3) Θυμόμαστε τα γεγονότα της εποχής πριν και γύρω από την άλωση, διότι μας διδάσκουν την πολύτιμη συμβολή της Ορθοδόξου εκκλησίας μας στην επιβίωση του Γένους μας. 
Λίγες δεκαετίες προ της αλώσεως είχαμε μία έντονη και αυταρχική παρέμβαση της τότε Πολιτείας προς την εκκλησία. Η αυτοκρατορική εξουσία πίστεψε -φευ!- ότι αν υπογράψουμε την υποταγή της Ορθοδοξίας στον Πάπα, θα έχουμε μεγάλη βοήθεια από την Δύση κατά των Οθωμανών. Το 1438 -39 στην Φερράρα και στην Φλωρεντία σύρθηκαν με πιέσεις και εξευτελισμούς οι εκκλησιαστικοί ηγέτες στην υπογραφή της ψευδοενώσεως των εκκλησιών.Ο Μάρκος ο Ευγενικός, Επίσκοπος Εφέσου, αρνήθηκε να υπογράψει και έσωσε την τιμή της εκκλησίας. Προσέξτε: Δεν αρνήθηκε να συζητήσει, διότι η Ορθοδοξία δεν αρνείται τον διάλογο. Αρνείται την υποταγή. Και από αυτούς που υπέγραψαν μία μεγάλη μορφή απέσυρε την υπογραφή της μόλις επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη. Πρόκειται για τον Γεώργιο Σχολάριο, τον μετέπειτα Γεννάδιο, πρώτο Πατριάρχη μετά την Άλωση.
Ο λαός ακολούθησε τον Μάρκο και τον Σχολάριο. Οι ανθενωτικοί είχαν δίκαιο, διότι παρά την υπογραφή της ψευδοενώσεως τα καράβια του Πάπα δεν φάνηκαν ποτέ στην μαχόμενη Βασιλεύουσα. Ο Βρετανός ιστορικός Στήβεν Ράνσιμαν στο περισπούδαστο έργο του "Η Μεγάλη εκκλησία εν Αιχμαλωσία" δικαιώνει τους ανθενωτικούς λέγοντας ότι διάσωσαν την ενότητα της εκκλησίας και μόνον έτσι επεβίωσε ο Ελληνισμός. 
Και στο άλλο σπουδαίο έργο του, την "Άωση της Κωνσταντινουπόλως" διαψεύδει όλους τους επικριτές της εκκλησίας και του μοναχισμού τονίζοντας ότι στα θαλάσσια τείχη της Βασιλεύουσας έναν από τους πύργους τον υπεράσπιζαν Έλληνες μοναχοί.

4) Θυμόμαστε την Άλωση , διότι η ιστορία μας διδάσκει ότι όταν οι λίγοι αποφασίσουν να αντισταθούν κατά των πολλών, μπορεί να ηττηθούν πρόσκαιρα, αλλά τελικά σε βάθος χρόνου κερδίζουν. 
Η αντίσταση στα τείχη της Βασιλεύουσας των 5000 χιλιάδων Ελλήνων και των 2000 ξένων συμμάχων τους έμεινε στις ψυχές των υποδούλων ως τίτλος τιμής καί δέσμευση για νέους αγώνες. Η θυσία του Κωνσταντίνου Παλιολόγου στη πύλη του Ρωμανού έθεσε τις βάσεις για το 1821. Τα δεκάδες κινήματα των υποδούλων ετράφησαν από τους θρύλους του Μαρμαρωμένου Βασιλιά και της Κόκκινης Μηλιάς. Αν είχαν παραδοθεί την 29η Μαϊου 1453, δεν θα υπήρχε αντίσταση και εθνεγερσία. Η συνθηκολόγηση θα ήταν ανεξήτηλη ντροπή. Ενώ η ηρωϊκή άμυνα γέννησε την υπομονή, την ελπίδα, την προσδοκία. Αυτή την ελπίδα εκφράζει και ο Ποντιακός θρήνος:
"...Η Ρωμανία πέρασεν, Η Ρωμανία πόρθεν,
Η Ρωμανία κι αν πέρασεν ανθεί και φέρει κι άλλο..."

Άλλωστε και ο Θ. Κολοκοτρόνης έλεγε προς τους ξένους συνομιλητές του: "Ο βασιλεύς μας συνθήκην δεν έκαμε, η φρουρά του πολεμά ακόμη και το φρούριο του αντιστέκονται". Και εξηγούσε ότι αναφερόταν στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, στους κλεφταρματολούς, στο Σούλι και στην Μάνη. Οι πεσόντες κατά την άλωση μας δόρησαν το δικαίωμα στην Μεγάλη ιδέα. Και χωρίς Μεγάλες ιδέες τα έθνη δεν πάνε μπροστά.

5) Η αντίσταση των τελευταίων μαχητών της Κωνσταντινουπόλεως και το "πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών" εμπνέει έκτοτε το ΟΧΙ του Ελληνισμού. 
Το 1940 κατά του Μουσσολίνι, το 1941 κατά του Χίτλερ, το 1955 στην Κύπρο κατά της αποικιοκρατίας και του αφελληνισμού. Σήμερα οφείλουμε να συνεχίζουμε να αντιστεκόμαστε με κάθε τρόπο. 
Οι σημερινές αλώσεις είναι μικρές και καθημερινές. Άρα ύπουλες και εξίσου επικίνδυνες. Η υπονόμευση της γλώσσας μας, η άγνοια της ιστορίας μας, η ξενομανία, οι συκοφαντίες κατά της Ελληνορθοδόξου Παραδόσεως μας, οι υποχωρήσεις απέναντι σε Τούρκους, Σκοπιανούς και Αλβανούς, όλα αυτά και πολλά άλλα αποτελούν μικρές αλώσεις που απαιτούν γνώση, αντίσταση και μαχητικότητα. Δεν αρνούμαστε την επικοινωνία και την συνεργασία με άλλους λαούς και πολιτισμούς. Ο Ελληνισμός ποτέ δε κλείστηκε στο καβούκι του. Θα αρνηθούμε όμως την αφομοίωση, την αλλοτρίωση, τις γκρίζες ζώνες στα εδάφη μας, στα πελάγη μας, στην Ταυτότητα μας και στις ταυτότητες μας. Θα αγωνισθούμε με όπλα πρωτίστως πνευματικά και ηθικά. Και θα διδασκόμαστε από την Παράδοση και το βίωμα της εκκλησίας μας. Η Άλωση και οι μετέπειτα εξελίξεις μας διδάσκουν ότι τελικά επιβιώσαμε μέχρι σήμερα χάρις στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας.Διότι η Ορθόδοξη Παράδοση είναι Σταυροαναστάσιμη. Μας θυμίζει ότι μετά την κάθε Σταύρωση του Γένους ακολουθεί η Ανάσταση. Αρκεί να το πιστέψουμε!

Κωνσταντίνος Χολέβας
13/4/2003

Από το klasikoperiptosi.blogspot.gr

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης 1453 ~ Η Μηχανή... από KRASODAD

Θρύλοι για την Άλωση της Πόλης

1. Ο ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ

Όταν μπήκαν οι Τούρκοι στην Πόλη, άγγελος Κυρίου άρπαξε το βασιλιά και τον πήγε σε μια σπηλιά βαθιά στη γη κάτω, κοντά στη Χρυσόπορτα. Εκεί μένει μαρμαρωμένος ο βασιλιάς και καρτερεί να κατεβεί ο άγγελος στη σπηλιά, να τον ξεμαρμαρώσει. Και θα σηκωθεί πάλι ο βασιλιάς και θα μπει στην Πόλη και θα διώξει τους Τούρκους ως την Κόκκινη Μηλιά.

2. Ο ΠΑΠΑΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑ-ΣΟΦΙΑΣ

Την ώρα που μπήκαν οι Τούρκοι στην Αγιά-Σοφιά δεν είχε τελειώσει ακόμα η λειτουργία. Ο παπάς που έκανε τη λειτουργία πήρε αμέσως το Άγιο Δισκοπότηρο, ανέβηκε στα κατηχούμενα, εμπήκε σε μια θύρα και η θύρα έκλεισε αμέσως. Είναι θέλημα Θεού νʼ ανοίξει μόνη της η θύρα, όταν έλθει η ώρα, και θα βγει από κει ο παπάς, να τελειώσει τη λειτουργία στην Αγια-Σοφιά, όταν θα πάρουμε πίσω την Πόλη.

3. Η ΑΓΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑ-ΣΟΦΙΑΣ

Την μέρα που πάρθηκε η Πόλη, έβαλαν σʼ ένα καράβι την Άγια Τράπεζα της Αγια-Σοφιάς, να την πάει στην Φραγκιά, για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων.Εκεί όμως στη θάλασσα του Μαρμαρά άνοιξε το καράβι και η Άγια Τράπεζα εβούλιαξε στον πάτο. Στο μέρος εκείνο η θάλασσα είναι λάδι, όση θαλασσοταραχή και κύματα κι αν είναι γύρω. Και το γνωρίζουν το μέρος αυτό από τη γαλήνη, που είναι πάντα εκεί, και από την ευωδία που βγαίνει. Πολλοί μάλιστα αξιώθηκαν να την ιδούν στα βάθη της θάλασσας.

4. ΤΑ ΨΑΡΙΑ ΤΟΥ ΜΠΑΛΟΥΚΛΗ

Την ημέρα που έπεσε η Πόλη ένας γέροντας τηγάνιζε ψάρια, και όταν του είπαν «Εάλω η Πόλις», είπε πως για να πιστέψει πως έπεσε η Πόλη, έπρεπε να βγουν τα ψάρια από το τηγάνι. Και Ω! του θαύματος, έτσι έγινε. Πότε άραγε θα ολοκληρωθεί το τηγάνισμα των ψαριών που είναι τηγανισμένα μόνο από την μία τους πλευρά;

ΜΑΡΙΤΣΙΒΕΟΥ

ΜΕΞΙΚΟ

Έπειτα από δίχρονη απουσία ο υποδιοικητής Μάρκος των Ζαπατίστας απηύθυνε ένα ανακοινωθέν για το 2013 που, αν και γράφτηκε στη μεξικανική ζούγκλα, νομίζεις ότι έρχεται από δίπλα μας


Επιμέλεια: Κορίνα Βασιλοπούλου

«Το χάος θα έρθει από κάτω» προειδοποιεί ο ηγέτης των Ζαπατίστας, υποδιοικητής Μάρκος, στο πρώτο ανακοινωθέν της χρονιάς. Ο «σουμπκομαντάντε», ύστερα από μια σχετικά διακριτική παρουσία τα δύο τελευταία χρόνια, αύξησε τις δημόσιες παρεμβάσεις του στα τέλη του 2012, οπότε και ανακοίνωσε μια σειρά πολιτικών, ειρηνικών πρωτοβουλιών στα εδάφη του Τσιάπας και όχι μόνο.

 

Το ανακοινωθέν του Μάρκος, το οποίο δημοσιεύθηκε στη μεξικανική εφημερίδα «La Jornada» φαίνεται πως ήρθε ως απάντηση στην πρωτοβουλία που εξήγγειλε ο νέος πρόεδρος του Μεξικού Ενρίκε Πένια Νιέτο για την «καταπολέμηση της φτώχειας». Το κείμενο, που έχει τίτλο «Εμείς και αυτοί», είναι γραμμένο με τη μορφή μονόλογου των ισχυρών της Γης απέναντι σε έναν φανταστικό συνομιλητή και καταλήγει με το σύνθημα/προειδοποίηση «Μαριτσιβέου»: «Εκατό φορές θα νικήσουμε», όπως σημαίνει στη γλώσσα των Ινδιάνων Μαπούτσε της Χιλής.

«Εμείς και αυτοί/οι (παρα)λογισμοί των από πάνω»

Γενάρης 2013.

 

Μιλούν οι από πάνω:

 

Εμείς είμαστε αυτοί που κάνουν κουμάντο. Είμαστε ισχυρότεροι, παρόλο που είμαστε λιγότεροι. Δεν μας νοιάζει τι λες – ακούς – σκέφτεσαι – κάνεις, αρκεί να μη μιλάς, να μην ακούς, να μην κινείσαι.

 

Μπορούμε να επιβάλουμε στην κυβέρνηση ανθρώπους μέσης ευφυΐας (αν και είναι πλέον δύσκολο να τους βρεις στις τάξεις των πολιτικών), όμως επιλέγουμε κάποιους που δεν είναι καν σε θέση να προσποιηθούν ότι ξέρουν τι τους γίνεται.

 

Γιατί; Γιατί μπορούμε.

 

Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τους αστυνομικούς και στρατιωτικούς μηχανισμούς για να συλλαμβάνουμε και να φυλακίζουμε αληθινούς εγκληματίες, μόνο που αυτοί οι εγκληματίες αποτελούν ζωτικό μας κομμάτι. Αντίθετα, επιλέγουμε να κυνηγάμε, να χτυπάμε, να συλλαμβάνουμε, να βασανίζουμε, να φυλακίζουμε και να δολοφονούμε εσένα.

 

Γιατί; Γιατί μπορούμε.

 

Αθώος ή ένοχος; Τι σημασία έχει; Η δικαιοσύνη είναι μια από τις πολλές πουτάνες στην ατζέντα μας και, πίστεψέ μας, δεν είναι η πιο ακριβή.

 

Και ακόμα κι αν προσαρμόζεσαι απόλυτα στο καλούπι που σου επιβάλλουμε, ακόμα κι αν δεν κάνεις τίποτα, κι αν είσαι αθώος, θα σε συντρίψουμε.

 

Και αν επιμένεις να μας ρωτάς γιατί το κάνουμε, νά η απάντηση: Γιατί μπορούμε. [...]

 

Δεν έχει σημασία ποιος βγαίνει μπροστά. Τα περί Δεξιάς ή Αριστεράς είναι, απλώς, οδηγίες για τον σοφέρ που παρκάρει το αμάξι. Η μηχανή λειτουργεί από μόνη της. Δεν χρειάζεται να δώσουμε καν εντολή για να τιμωρηθούν οι απερίσκεπτοι που ίσως μας πάνε κόντρα. Μεγάλες, μεσαίες και μικρές κυβερνήσεις όλου του πολιτικού φάσματος, παρέα με διανοούμενους, καλλιτέχνες, δημοσιογράφους, πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες ερίζουν για το ποιος θα έχει το προνόμιο να μας ικανοποιήσει.

 

Οπότε, άντε πηδήξου, χάσου, σάπισε, ψόφα, απογοητεύσου, παραδώσου.

 

Για τους άλλους δεν υπάρχεις, δεν είσαι τίποτα.

 

Ναι, έχουμε σπείρει μίσος, κυνισμό, πικρία, απελπισία, τον θεωρητικό και πρακτικό «ωχαδερφισμό», τον κονφορμισμό του «μη χείρον βέλτιστον», τον φόβο που έγινε παραίτηση.

 

Κι όμως, φοβόμαστε μήπως όλο αυτό πάρει τη μορφή οργανωμένης, ανατρεπτικής οργής, που δεν εξαγοράζεται.

 

Γιατί το χάος που επιβάλλουμε το ελέγχουμε, το διευθετούμε, το δίνουμε σε δόσεις, το τροφοδοτούμε.

 

Αλλά, το χάος που έρχεται από τους από κάτω…

 

Α, αυτοί… ούτε που καταλαβαίνουμε τι λένε, ποιοι είναι, πόσο κοστίζουν.

 

Κι ύστερα, είναι τόσο αυθάδεις ώστε να μη θέλουν πια να ζητιανεύουν, να περιμένουν, να ζητούν, να ικετεύουν, αλλά να ασκήσουν την ελευθερία τους. Πού ξανακούστηκε τέτοια ξεδιαντροπιά!

 

Αυτός είναι ο αληθινός κίνδυνος. Ανθρωποι που κοιτάζουν στην άλλη πλευρά, που βγαίνουν από το καλούπι, το σπάνε ή το αγνοούν.

 

Ξέρεις τι μας έχει ωφελήσει πολύ; Αυτός ο μύθος της ενότητας πάση θυσία. Να τα βρίσκεις μόνο με τον αρχηγό, τον διευθυντή, τον ηγέτη ή όπως κι αν τον λένε. Είναι πιο εύκολο να ελέγχουμε, να διευθύνουμε, να συγκρατούμε έν@ν παρά πολλούς. Και μάλιστα, φτηνότερο. Ατομικές επαναστάσεις κι άλλα τέτοια. Είναι άχρηστα σε συγκινητικό βαθμό.

 

Αντίθετα, αυτό που αποτελεί κίνδυνο, πραγματικό χάος, είναι όταν ο καθένας γίνεται συλλογικότητα, ομάδα, μπάντα, φυλή, οργάνωση και μαθαίνει να λέει «όχι» και «ναι» και όλοι αυτοί συμφωνούν μεταξύ τους. Γιατί το «όχι» στοχεύει σε εμάς που κάνουμε κουμάντο. Οσο για το «ναι»… αυτό κι αν είναι συμφορά, φαντάσου ο καθένας να χτίζει τη δική του μοίρα και να αποφασίζει τι θα γίνει και τι θα κάνει. Είναι σαν να υπονοείς ότι οι αμελητέοι είμαστε εμείς, αυτοί που περισσεύουν, οι άχρηστοι, αυτοί που πρέπει να μπουν φυλακή, να εξαφανιστούν.

 

Ναι, σκέτος εφιάλτης. Για εμάς, αυτή τη φορά. Φαντάζεσαι πόσο κακόγουστος θα γινόταν αυτός ο κόσμος; Γεμάτος Ινδιάνους, μαύρους, καφέ, κίτρινους,κόκκινους, ράστα, τατουάζ, πίρσινγκ, ξυρισμένα κεφάλια, πανκ, γκοθ, μιγ@δες, σκέιτερ, τη σημαία με το «Α» χωρίς πατρίδα, νέους, γυναίκες, πουτ@νες, κορίτσι@, ηλικιωμένους, οδηγούς, αγρότες, εργάτες, προλετάριους, φτωχούς, ανώνυμους και… άλλους. Δίχως πριβέ χώρους για εμάς, τους «beautiful people», τους «ωραίους ανθρώπους» για να καταλαβαινόμαστε… γιατί φαίνεται από χιλιόμετρα ότι δεν σπούδασες στο Χάρβαρντ.

 

Ναι, η μέρα εκείνη θα ήταν για εμάς σαν νύχτα… Τα πάντα θα τινάζονταν στον αέρα. Τι θα κάναμε;

 

Μμμμ… αυτό δεν το έχουμε σκεφτεί. Σκεφτόμαστε, σχεδιάζουμε και εκτελούμε για να αποτρέψουμε κάτι τέτοιο, αλλά… δεν μας έχει περάσει από το μυαλό.

 

Ναι, δεν υπάρχει αμφιβολία: είναι εποχές κρίσης. [...]

 

Οχι, φυσικά και δεν σε φοβόμαστε. Οσο για αυτή την προφητεία… Μπα, σκέτες προλήψεις, χωριάτικες…

 

Τι;… Δεν είναι προφητεία;

 

Α, είναι υπόσχεση…

 

«ΜΑΡΙΤΣΙΒΕΟΥ»* («Εκατό φορές θα νικήσουμε»)

 

(συνεχίζεται…)

 

Από οποιαδήποτε γωνιά, οποιουδήποτε κόσμου.

 

Υποδιοικητής Μάρκος

Πλανήτης Γη

Γενάρης 2013

το πλήρες κείμενο στα ισπανικά :
http://enlacezapatista.ezln.org.mx/2013/01/20/ellos-y-nosotros-i-las-sin...

Από την Εφημερίδα των Συντακτών

Θέλω την πατρίδα μ’ οπίσ’.

Πολύς αγώνας γίνεται τις τελευταίες δεκαετίες, από φορείς του Ποντιακού Ελληνισμού, επισήμους, ανεπισήμους, ιδιώτες, μη Πόντιους Έλληνες ή και απλώς φιλέλληνες, για την περίφημη αναγνώριση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. 
Βιβλία, μονογραφίες, εκθέσεις, έρευνες, μαρτυρίες, εκπομπές, εκδηλώσεις, συνέδρια, πορείες. Μέγας όγκος μελάνης, ιδρώτα και χρήματος καταβάλλεται στον αγώνα για τη γνωστοποίηση, το στιγματισμό και την αναγνώριση του γεγονότος της ποικιλότροπης εξόντωσης άνω των 365.000 Ελλήνων της Μαύρης Θάλασσας, κατά τα έτη 1916 - 1923.

Σύλλογοι, φορείς και οργανώσεις αγωνίζονται για τι; Ποιός ο ουσιαστικός σκοπός (πέραν της μνήμης) της διεθνούς αναγνώρισης και πόσο μάλλον από το επίσημο Τουρκικό κράτος; Άνω των 365.000 θυμάτων ζητούν(;)…δικαίωση. Από ποιόν; Από τον σημερινό νομικό διάδοχο του εγκληματικού κεμαλικού καθεστώτος;

Αναμφιβόλως χάσαμε τους ανθρώπους μας, το γνωρίζουμε. Είναι για μας μια αναμφισβήτητη πραγματικότητα. Σαφώς και το γνωρίζει το Τουρκικό κράτος, άσχετα με το ότι η σημερινή γενιά του Τουρκικού λαού το αγνοεί ή και δεν το πιστεύει. Είναι η ίδια γενιά που μαθαίνει στα σχολικά θρανία ότι ο Όμηρος είναι Τούρκος, ότι είναι απόγονοι Σουμερίων κ.τ.λ., κ.τ.λ….

Η επίσημη Τουρκία αρνείται επιμόνως το έγκλημα για πολλούς και ποικίλους λόγους. Ένας εξ’ αυτών είναι το γεγονός ότι η γενοκτονία ακόμα συνεχίζει να διαπράττεται ως πολιτική και θρησκευτική καταπίεση των ελληνόφωνων και ελληνόφρονων πολιτών της Τουρκίας, καθώς και με την καταστροφή, απόκρυψη και παραμέληση των μνημείων του πολιτισμού μας. Θρησκευτικοί χώροι-μνημεία αποτελούν σήμερα αποθήκες και στάβλους.

Ουσιαστικά, ζητούμε ή, αν θέλετε, απαιτούμε από τον εγκληματία να παραδεχθεί τα εγκλήματά του, μέρος των οποίων συνεχίζει να διαπράττει. Ειλικρινά, κάποιος εξ’ ημών πιστεύει ότι στ’ αλήθεια το παρόν κρατικό καθεστώς της γείτονος θα αναγνωρίσει τις γενοκτονίες; Μάλιστα σήμερα, που μετατρέπεται σε ισχυρό οικονομικοστρατιωτικό παράγοντα της περιοχής, στα πλαίσια του νεοοθωμανισμού, διακηρύσσοντας, διά του επισήμου νομίμου οργάνου της κυβέρνησης-Νταβούτογλου, ότι  η Τουρκία ξεκινά από το Ιόνιο, μέσα από το βιβλίο του, "Το στρατηγικό βάθος Η διεθνής θέση της Τουρκίας";

Εκ των γεγονότων συμπεραίνω ότι η Τουρκία διέπραξε την γενοκτονία του λαού μου νηφάλια, συστηματικά, μεθοδευμένα και ουδέποτε μετανόησε. Πολλές δε χιλιάδες Ελλήνων εξοντώθηκαν διά του φόνου, των ακρωτηριασμών και του παιδομαζώματος, καθ’ όλη τη διάρκεια της αρμονικής μας συμβίωσης για 400 περίπου χρόνια, πολύ πριν τον 20ο αιώνα. Πρόσφατα είναι τα γεγονότα της Κύπρου και των Σεπτεμβριανών. Επίκαιρα είναι και τα εγκλήματα σε βάρος Κούρδων και άλλων μειονοτήτων.

Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τη σημερινή προπαγάνδα και τις γνωστές τάσεις της τουρκικής κοινωνίας και κράτους, μου δημιουργούν την πεποίθηση ότι όχι μόνο δεν προτίθεται να ζητήσει συγνώμη για τα διαπραχθέντα, αλλά ανενδοίαστα θα τα επαναλάμβανε. Γιατί, λοιπόν, να θέλει η Τουρκία να εξιλεωθεί για κάτι για το οποίο δεν μετανόησε ποτέ;

Συγχωρήστε μου την αυθαίρετη μεταφυσική θεώρηση αλλά… όντως οι 365.000 ψυχές ζητούν αυτήν την δικαίωση; Μου είναι διάφορο για το αν θα αναγνωρισθεί η γενοκτονία. Καμία συγνώμη δεν θα φέρει πίσω τους ανθρώπους μας.

Επίσης απορώ, γιατί διαχωρίζουμε τους εαυτούς μας από τους λοιπούς Έλληνες της Μικρασίας; Η συνολική απώλεια αριθμεί άνω των 1,5 εκατομμυρίων Ρωμιών της Ανατολής. Και αν θέλουμε να είμαστε ανθρωπιστές, να αναφερόμαστε στην εξόντωση των Χριστιανών της Ανατολής (Ελλήνων, Αρμενίων, Ασσυρίων κ.λπ.), η οποία ανεβάζει τον αριθμό σε άνω των 3,5 εκατομμυρίων ψυχών. Σκεφτείτε, πώς χτυπά στ’ αφτιά του μέσου αδαή πολίτη του δυτικό (ή και ανατολικού) κόσμου, το ολοκαύτωμα εκατομμυρίων Χριστιανών της Τουρκίας και πώς η γενοκτονία 365.000 Ποντίων (και πρέπει μετά να τους εξηγείς τι θα πει Πόντιοι κ.τ.λ.). Σ πρωτοστατήσουμε οι  Έλληνες και σε αυτό.

Τα τελευταία χρόνια, οι Πόντιοι, γινόμαστε πανελλαδικά διάσημοι για τη Γενοκτονία και τα χορευτικά μας. Ευτυχώς τα άθλια ρατσιστικά χαμηλού επιπέδου ανέκδοτα εκλείπουν. Καλά τα χορευτικά, η γενοκτονία ήδη αναγνωρίζεται από κάποιες χώρες. Πέραν αυτού, τι; Όλες, σχεδόν, οι προσπάθειες των οργανωμένων σωματείων σκοπεύουν σε εκδηλώσεις μνήμης, χορευτικά, αναπαραστάσεις του παλαιού βίου της Πατρίδας, δρώμενων, φορεσιών, φαγητού. Χρειάζονται όλα αυτά. Μήπως όμως θα έπρεπε να αναβαθμιστούν ποιοτικά και προς άλλες κατευθύνσεις οι σύλλογοι;

Χρόνια, από παιδί σε σύλλογο έχω μάθει τη Σέρα, τα βαρένικα, τον Κεμάλ, τον βαρκάρη της Κερασούντος Τοπάλ Οσμάν, πώς λέγανε το πρωτοπαλλήκαρό του, πώς και πόσους έσφαξε κ.τ.λ., κ.τ.λ. Για την τρισχιλιετή πολιτισμική και πολιτική παρουσία των προγόνων μου στα ευλογημένα εκείνα χώματα έμαθα ελάχιστα. Μόνο χοροί και γενοκτονίες είμαστε οι Πόντιοι; Πόσα μαθαίνουμε εντός των συλλόγων για την ένδοξη μεσαιωνική Αυτοκρατορία μας (1204-1461); Πόσους βασιλείς μας γνωρίζουμε; Ποιες πράξεις τους; Τι ήταν οι Γαβράδες, οι Καβαζίτες, οι Σχολάριοι, ο Βησσαρίων, το Λεοντόκαστρον; Τι γνωρίζουμε για το αστεροσκοπείον Τραπεζούντας, τα επιστημονικά εργαστήρια, τα περιζήτητα, για την εποχή, όπλα που κατασκεύαζαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι; Να πάμε πιο πίσω; Μόνο κάτι λίγα για τον Διογένη και τον Στράβωνα έμαθα… φυσικά εκτός συλλόγου!

Θεωρώ ότι πρέπει να βάλουμε περισσότερο μεγαλείο και να εμπλουτίσουμε την συνείδησή μας με ανιστόρητη ηρωικών πράξεων και πνευματικών επιτευγμάτων μας. Να δούμε ποιοί πραγματικά είμαστε. Να ξαναβρούμε το χαμένο αγωνιστικό φρόνημα. Με στείρες κλάψες για σφαγές δεν γράφεται ιστορία. Πρέπει να αναθρέψουμε νέα γενιά Ποντίων υπερήφανων όχι μόνο για το πρόσφατο αλλά και το μεσαιωνικό και το αρχαίο παρελθόν τους. Να μαθαίνουν για τις ένδοξες κενές προσωπικότητες ώστε να θέλουν να τις μιμηθούν. Ναι, υπήρξαμε ακρίτες και αντάρτες, αλλά και επιστήμονες, διδάσκαλοι, ιερείς, πολιτικοί, ιδεολόγοι. Καλές οι ημερίδες για τα φέσια και τις ζίπκες. Καλή η τανέα και τα λοιπά όξινα γαλακτοκομικά. Με την ευρεία διάδοση των έργων του Γεωργίου Κανδηλάπτου Κάνεως και της υπόλοιπης ποντιακής διανόησης, τι γίνεται;

Από δυναμικότερη ράτσα του Ελληνισμού τείνουμε να καταντήσουμε οικουμενικοί κλαψιάρηδες ενώπιον των λαών. Δεν διεκδικούμε εδαφικά, δεν ασκούμε προπαγάνδα στη Μαύρη Θάλασσα ανάλογη της των Τούρκων και Σκοπιανών εις βάρος μας. Δεν ευρίσκουμε επενδυτές τύπου Σόρος να περάσουμε τις δικές μας θέσεις και διεκδικήσεις επί του Ποντιακού θέματος. Η ιδέα του Ποντιακού κράτους θάφτηκε με την υπογραφή της συνθήκης της Λωζάννης, την οποία οι άσπονδοι φίλοι μας παραβιάζουν διαχρονικά. Η πρόσκαιρη αποτυχία της Μεγάλης Ιδέας έχει ευνουχίσει τον άλλοτε δυναμικό Ελληνισμό, που από τη μία έφτασε στο Σαγγάριο και από την άλλη εξευτέλισε έναν τακτικό στρατό στα βουνά της Μπάφρας και της Σάντας. Λέω "πρόσκαιρη", λαμβάνοντας υπ’ όψιν την χρονολογική παρουσία της Φυλής μας στον ευρύ μεσογειακό και ανατολικό χώρο.

Σε μια εποχή που όλοι διεκδικούν από όλους, πρέπει οι σύλλογοι εκτός από χοροδιδασκαλεία να γίνουν εκκολαπτήρια της γνήσιας πάλαι ποτέ μαχητικής ποντιακής συνείδησης. Έτσι θα δικαιωθούν τα θύματα της γενοκτονίας. Οι ελληνόφωνοι και εν μέρει ελληνόψυχοι αδελφοί μας είναι ακόμα, ίσως για λίγο, εκεί. Οι εκκλησίες και τα ιερά μας είναι εκεί. Τα αρχοντικά μας και ἡ Γη μας είναι εκεί και αναμένουν.

Κυκλοφορεί τελευταία σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης το σύνθημα: Θέλω την πατρίδα μ’ οπίσ’.

Ονειρεύομαι ένα αύριο στο οποίο ο λαός μου, πρωτοστατούντων των συλλόγων, θα στραφεί σταδιακά στη νέα Μεγάλη Ιδέα. Δεν το κρύβω, είναι προσωπικός πόθος που βασίζεται στο συναισθηματισμό αλλά και στη λογική. "Ακραίος ουτοπιστής" θὰ πουν πολλοί νεοέλληνες. Υπόκειμαι στην κρίση σας. Εκφράζω πάντως πολιτική γνώμη.

Το κείμενο είναι του  Τανασίδη Σπάρτακου

από το Pontos-News